Işık Yılı Nedir?
Uzaydaki Mesafeleri Anlamak
Işık yılı, uzaydaki cisimlerin uzaklığını ölçmek için kullanılan önemli bir terimdir. Bu terim, ışığın bir yıl içinde kat ettiği mesafeyi ifade eder ve yaklaşık olarak 9 trilyon kilometreye denk gelir. Evet, doğru okudunuz, bu 9’un yanında tam 12 sıfır demek! (9,000,000,000,000)
Zamanda Geriye Bakmak
Uzak Cisimlere Bakarken Zamanda Yolculuk
Güçlü teleskopları kullanarak uzak cisimlere baktığımızda, aslında geçmişe doğru bir yolculuk yapıyoruz. Peki, bunu nasıl yapıyoruz?
Işık, saniyede yaklaşık 300,000 kilometre hızla hareket eder. Bu, oldukça hızlı gibi görünebilir, ancak uzaydaki cisimler çok uzak olduğu için ışığın bize ulaşması uzun zaman alır. Bir cisim ne kadar uzaksa, onun geçmişine o kadar geriye gideriz.
Güneş, bize en yakın yıldızdır ve yaklaşık 149,600,000 kilometre uzaklıktadır. Bu nedenle Güneş ışınları, bize ulaşana kadar yaklaşık 8,3 dakika geçer. Yani, Güneş’in her zaman 8,3 dakika öncesini görüyoruz demektir.
Güneş’in ardından bize en yakın uzaklıktaki yıldız yaklaşık 4,3 ışık yılı mesafededir. Yani bugün bu yıldıza baktığımızda aslında 4,3 yıl önceki halini görüyoruz. Diğer tüm yıldızlar ise çok daha uzaktadır, hatta bazıları binlerce ışık yılı uzaklıktadır.
Yıldızlar, gökada olarak adlandırılan büyük galaksilerin içinde bulunur. Bir gökada, milyonlarca veya milyarlarca yıldıza ev sahipliği yapabilir. Bize en yakın gökada olan Andromeda, 2,5 milyon ışık yılı uzaklıktadır. Yani biz, Andromeda Gökadası’nın 2,5 milyon yıl önceki haline bakıyoruz. Düşünün ki evrende milyarlarca gökada olduğunu göz önüne alırsak, diğer gökadaların çok daha önceki hallerini gözlemleme fırsatımız var.
2016 yılında Hubble Teleskopu, GN-z11 adı verilen en uzak gökadayı gözlemledi. Bu gökada, tam 13,4 milyar ışık yılı uzaklıktadır. Yani biz, onun tam 13,4 milyar yıl önceki halini görüyoruz. Bu, büyük patlamadan sadece 400 milyon yıl sonrasına ait bir gökada olduğu anlamına gelir. Bu bilgi, evrenin ilk anlarının sırlarını çözmek için bize önemli bir pencere sunuyor.
